Onderzoek PBL /TNO
De uitstoot van luchtverontreinigende stoffen is de afgelopen decennia sterk gedaald en zal de komende jaren naar verwachting blijven dalen. Daarmee is de kans heel erg groot dat Europese emissiedoelen voor de luchtverontreinigende stoffen in 2030 worden gehaald.
Uit het meest recente rapport van PBL en RIVM over de emissieramingen van luchtverontreinigende stoffen blijkt dat het door NHK ingezette vervangingsbeleid van oude open haarden en kachels door zogenaamde Ecodesign haarden en kachels een belangrijke bijdrage levert aan de gestelde emissiedoelen, vooral op het gebied van fijnstof PM 2,5. Ook blijkt uit het rapport dat het huidige, op ontmoediging gerichte beleid van de overheid (rijksoverheid en gemeenten) niet significant bijdraagt aan het verminderen van fijnstofemissies. Hieronder een aantal citaten uit het rapport waaruit e.e.a. blijkt:
Pagina 12, paragraaf 3:
Het emissiedoel voor de SLA-sector ‘houtstook in woningen’ is het realiseren van een dalende trend voor fijnstofemissies (PM2,5) en stikstofoxiden-emissies tussen 2016 en 2030. De kans dat dit doel voor het fijnstof (PM2,5) wordt gehaald is groter dan 95 procent. Voor stikstofoxiden is de kans op het halen van dit doel 60 procent. De ramingen voor houtstook in woningen zijn erg onzeker vanwege onzekerheid in de prognose van de omvang van het houtverbruik en het type kachels dat mensen gebruiken. Houtstook in woningen is een belangrijke bron van fijnstof (PM2,5) met een aandeel van 25 procent in de nationale emissies in 2022. De bijdrage van houtstook aan de nationale uitstoot van stikstofoxiden is marginaal. De effecten van het geagendeerde beleid op de fijnstofemissies (PM2,5) en stikstofoxiden-emissies zijn dermate beperkt dat dit, gelet op het hier getoetste doel, niet tot andere conclusies leidt.
Pagina 118, 2e alinea:
Naar verwachting neemt de emissie door houtstook in woningen af met 38 [11-66] procent ten opzichte van 2016 (zie tabel 4.3). Daarmee is de kans groter dan 95 procent dat het doel van een dalende emissietrend over de gehele periode wordt gehaald (zie tabel 4.4). Het kachelpark wordt door geleidelijke vervanging van oude door nieuwe kachels schoner, en daardoor blijven de emissies naar verwachting dalen.
Pagina 120, 3e alinea: PM2,5-uitstoot door houtstook in woningen daalt tussen 2022 en 2030 met vastgesteld en voorgenomen beleid naar verwachting met 26 procent
Met het vastgestelde en voorgenomen beleid daalt tussen 2022 en 2030 naar verwachting de emissie van PM2,5 door houtstook in woningen. De geraamde daling is 1,1 [2,5 tot -0,3] kiloton. De emissie in 2030 komt dan uit op 3,1 [1,7-4,5] kiloton. Dit is een daling van 26 [60 tot -6] procent. De geraamde daling van de emissies door houtstook in woningen in deze periode is te verklaren doordat verouderde kachelmodellen en open haarden buiten gebruik worden gesteld en moderne houtkachels, met name Ecodesign-kachels, worden geïnstalleerd en gebruikt. Het houtverbruik stabiliseert op het niveau van 2022, maar daalt marginaal doordat moderne houtkachels een hoger stookrendement hebben. Dat betekent dat er minder hout nodig is om dezelfde hoeveelheid warmte te produceren.
Pagina 120, laatste alinea: Effecten van beleid 2022-2030
De ingezette beleidsontwikkelingen zijn met name gericht op voorlichtingscampagnes ten aanzien van de gezondheidsrisico’s van houtstook, bewustwording van de relatie van luchtkwaliteit en weersomstandigheden (Stookwijzer) en het faciliteren van gemeentelijke verboden op het gebied van houtstook. Hoewel zeker het laatstgenoemde beleid een effect zou kunnen hebben op de fijnstofemissie als gevolg van houtstook, is er slechts een beperkt aantal gemeenten die dit overweegt of in enige mate introduceert. Het is niet mogelijk hier een zinvol effect aan toe te kennen. Ook het overige beleid is vooral informerend en adviserend van aard. Het is niet mogelijk om een effect toe te kennen aan al deze maatregelen die gericht zijn op voorlichting en advies. Er zijn geen beleidsvoornemens om de normen voor emissies door houtstook verder aan te scherpen. Hierdoor blijft de Ecodesign-standaard voor kachels voorlopig leidend. Er is daarmee dus ook geen geagendeerd beleid dat zorgt voor een (substantiële) reductie van de nationale PM2,5-uitstoot bij houtstook in woningen.
Samengevat:
Het rapport lezend concludeert NHK dat het door haar al jarenlang voorgestelde en intussen op eigen kracht ingezette beleid van vervangen van oude toestellen, significant bijdraagt aan het verlagen van de emissies. Hoog tijd dat de overheid deze koers actief gaat ondersteunen, temeer omdat het overheidsbeleid juist geen significante bijdrage levert en waar dat door politieke keuzes van gemeenteraden wordt toegepast, leidt het onherroepelijk tot polarisatie en onnodige discriminatie van welwillende houtstokers.
Bron: PBL & RIVM (2025), Emissieramingen luchtverontreinigende stoffen 2025. Rapportage bij de Klimaat- en Energieverkenning 2024, Den Haag: Planbureau voor de Leefomgeving. Link naar publicatie.
Onderzoek Bureau TAUW naar toxische stoffen in roet en assen houtstook
In opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat deed onderzoeksbureau TAUW onderzoek naar de aanwezigheid van toxische stoffen in roet en as van huishoudelijke oorsprong. De Nederlandse Haarden- en Kachelbranche (NHK) en de Algemene Schoorsteenvegers Patroons Bond (ASPB) en haar leden werkten actief mee aan zowel de formulering als het verzamelen van bronmateriaal voor dit onderzoek.
Het doel van dit onderzoek was om een representatief beeld te krijgen van de gehalten aan dioxinen en furanen (PCDD/F’s) en dioxineachtige PCB’s in huishoudelijk roet en assen, waarbij binnen de grenzen van de omvang en mogelijkheden van dit onderzoek gekeken werd naar stookinstallaties, type brandstof en stookmethode voor zover deze representatief zijn voor de Nederlandse praktijk. Ook werd beknopt onderzocht via welke kanalen deze assen en roet nu ontdaan worden, om duidelijkheid te krijgen over het risico van verspreiding van de PCDD/F’s in het milieu.
Conclusies:
- Vrijwel alle roet en as afkomstig van de Nederlandse huisstook voldoet aan de nieuwe grenswaarden van 5 μg/kg voor TEQ-PCDD/F/dl-PCB die vanaf 31 december 2024 van kracht worden
- De stookinstallatie, bron van het brandhout, en stookmethode zijn statistisch gezien niet van invloed op de kwaliteit van de as en roet en het risico om boven de nieuwe grenswaarden uit te komen
december 2024 – link naar publicatie
Publicatie Maarn Consult over houtstook
Maarn Consult schreef een onafhankelijke en inhoudsvolle publicatie rond het thema houtstook.
Dit e-book is geschreven vanuit de overtuiging dat hout stoken, mits op een efficiënte, veilige en verantwoorde manier, een bijdrage kan leveren aan het verminderen van het gebruik van fossiele brandstoffen en aan de gewenste onafhankelijkheid van bureaucratische alternatieven (aardgas en elektriciteitsnetwerken). De bronnen voor de teksten, zijn daarbij aangegeven. Het gros van de bronnen bestaat uit openbare bronnen op Duitse, Nederlandse, Oostenrijkse en Zwitserse internet websites. Maarn Consult is een onafhankelijk adviesbureau en wordt niet betaald door partijen, zoals kachel- en haardenbranche, schoorsteenvegersbranche of milieu-lobby groeperingen. Indien van deze partijen informatie als voorbeeld in de tekst is gebruikt, dan is dat bij de betreffende teksten aangegeven. Maarn Consult staat open voor sugesties en tips naar aanleiding van dit e-book via info@maarnconsult.nl. Auteur: L.H. Osinga, Maarn Consult.
oktober 2023 – link naar publicatie